Đầu tư nước ngoài (FDI) ngày càng đóng vai trò quan trọng cho sự tăng trưởng kinh tế hàng năm của Việt Nam. Chính phủ Việt Nam đã nhận thức một cách đầy đủ và rõ ràng về giá trị của FDI đối với sự phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam cũng như tầm quan trọng của việc bảo vệ và duy trì dòng vốn đầu tư này.
Theo Ngân hàng Thế giới, rủi ro về chính trị có thể ảnh hưởng đến việc nhà đầu tư rút vốn trong các dự án hiện tại và hủy bỏ những dự án đầu tư trong tương lai. Yếu tố rủi ro về chính trị được nhận định chủ yếu xuất phát từ mâu thuẫn giữa nhà đầu tư nước ngoài và Chính phủ. Do đó, để khuyến khích các nhà đầu tư hiện tại duy trì, mở rộng, đa dạng hóa hoạt động đầu tư tại Việt Nam, từ đó thu hút thêm các nhà đầu tư mới, Chính phủ cần phải xác định được những khó khăn/vướng mắc của các nhà đầu tư nước ngoài ngay từ giai đoạn đầu để sớm ngăn chặn việc thoái vốn đầu tư hoặc hủy bỏ dự án đầu tư. Với mục đích này, Bộ KH&ĐT đã phối hợp với nhóm NHTG triển khai dự án thí điểm theo dõi và giải quyết nhanh các vấn đề đầu tư.
Tổng quan về dự án
Dự án thí điểm theo dõi và giải quyết nhanh các vấn đề đầu tư (Dự án thí điểm) sẽ cung cấp cơ chế và công cụ giúp Chính phủ xác định, theo dõi và quản lý những khó khăn/vướng mắc có nguy cơ cao dẫn đến tranh chấp giữa nhà đầu tư nước ngoài và các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong thời gian ngắn. Dự án được triển khai từ tháng 12 năm 2018 đến tháng 12 năm 2019.
Nhận thức được vai trò quan trọng của Dự án thí điểm trong việc quản lý và sử dụng dòng vốn FDI tại Việt Nam, Nhóm công tác thực hiện dự án của Bộ KH&ĐT được thành lập với vai trò là cơ quan đầu mối trong việc triển khai hoạt động của Dự án thí điểm. Đây là bộ phận chịu trách nhiệm điều phối thông tin và đầu mối trả lời vướng mắc của nhà đầu tư. Nhóm công tác do Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Cục ĐTNN) là trưởng nhóm và các thành viên từ Cục ĐTNN, Vụ Pháp chế và Vụ Quản lý các Khu Kinh tế (Vụ QLKKT) thuộc Bộ KH&ĐT, Vụ Pháp luật quốc tế thuộc Bộ Tư pháp và Vụ Quan hệ quốc tế thuộc Văn phòng Chính phủ.
Nhóm công tác sẽ báo cáo tình hình hoạt động giải quyết vướng mắc đầu tư với Bộ trưởng Bộ KH&ĐT. Vụ Pháp chế, Bộ KH&ĐT và Bộ Tư pháp sẽ đóng vai trò phân tích, tư vấn pháp lý trong các trường hợp cần hỗ trợ.
Quy trình giải quyết vướng mắc đầu tư của Nhóm công tác SIRM
Theo quy trình, trước tiên các nhà đầu tư nước ngoài sẽ gửi vướng mắc tới cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giải quyết vướng mắc theo quy định của pháp luật. Nếu những vướng mắc này không được giải quyết ở cơ quan đó, nhà đầu tư có thể tiếp tục gửi vướng mắc của mình tới Nhóm công tác của Dự án cũng như cơ quan có thẩm quyền giải quyết ở cấp cao hơn.
Khi nhận được vướng mắc của nhà đầu tư, Nhóm công tác sẽ thu thập thông tin, sàng lọc và phân tích các nội dung quan trọng bao gồm:
(1) rủi ro kinh doanh (dựa trên việc đánh giá tác động của vướng mắc đầu tư đối với các khoản đầu tư/cơ hội việc làm hiện tại hoặc tương lai tại Việt Nam), và (2) rủi ro pháp lý (dựa trên việc đánh giá những vấn đề pháp lý phát sinh, đặc biệt liên quan đến việc thực hiện cam kết của Việt Nam trong các điều ước quốc tế).
Dựa trên những phân tích này, Nhóm công tác sẽ đưa ra khuyến nghị cho các cơ quan có thẩm quyền giải quyết ở cấp cao hơn. Trong trường hợp những cơ quan này không giải quyết vướng mắc theo khuyến nghị, Nhóm công tác có thể báo cáo Bộ trưởng Bộ KH&ĐT. Trong một số trường hợp đặc biệt, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ để ra quyết định nếu việc giải quyết vướng mắc đầu tư đòi hỏi có sự phối hợp giữa các Bộ ngành và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
