Quảng Trị là địa phương giàu truyền thống cách mạng, với những con người chịu thương, chịu khó, luôn có ý chí, khát vọng vươn lên mạnh mẽ. Từ một địa phương chịu nhiều tổn thất trong chiến tranh, điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt, nhưng với tinh thần đoàn kết cùng sự quyết tâm cao, khát vọng và trí tuệ, Đảng bộ và Chính quyền tỉnh Quảng Trị đã khai phá những tiềm năng và thu được nhiều kết quả tích cực trong phát triển kinh tế xã hội, là tấm gương tiêu biểu cho tinh thần đổi mới sáng tạo, biến bất lợi thành lợi thế trong thu hút đầu tư. Điều này đã tạo tiền đề để Quảng Trị vượt qua các khó khăn, phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội bền vững của địa phương. Có thể thấy được trên một số mặt chủ yếu sau:

Một là, về thành tựu nổi bật trong thu hút đầu tư tại Quảng Trị

Công tác thu hút đầu tư trên địa bàn tỉnh Quảng Trị trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng.

Trong giai đoạn 2015-2020, tuy còn nhiều khó khăn, chịu ảnh hưởng lớn của thiên tai, dịch bệnh diễn biến phức tạp, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh Quảng Trị đã phát huy truyền thống của quê hương cách mạng anh hùng, nỗ lực phấn đấu, với ý chí và quyết tâm cao, cơ bản hoàn thành mục tiêu đưa Quảng Trị “Đạt trình độ phát triển trung bình của cả nước”, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng, làm tiền đề để tiếp tục thực hiện các mục tiêu mà Đại hội XIII và Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra. Theo đó đã đạt được một số kết quả đáng kể, như: (i) Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững, công nghiệp năng lượng và chế biến nông sản, dịch vụ và kinh tế biển được quan tâm phát triển; (ii) Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 7,16%, cao hơn bình quân chung của cả nước; (iii) Quy mô nền kinh tế gấp trên 1,4 lần so với năm 2015; (iv) Môi trường đầu tư, kinh doanh tiếp tục được cải thiện, thu hút được nhiều dự án đầu tư (Số dự án được cấp phép đầu tư tăng gấp 2,2 lần và tổng vốn đăng ký tăng 4,5 lần so với nhiệm kỳ trước), nhất là các dự án năng lượng tái tạo, dự án nông nghiệp hiệu quả cao; (v) Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tiếp tục được đầu tư nâng cấp và xây dựng mới, nhất là hạ tầng giao thông và hạ tầng kỹ thuật đô thị; diện mạo đô thị, nông thôn có nhiều khởi sắc.

Những kết quả tích cực nêu trên đã tạo nền tảng để Quảng Trị bước vào năm 2021 với một tâm thế chủ động, tinh thần quyết tâm cao cùng với những hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo. Với phương châm “sớm hơn một bước, cao hơn một cấp”, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh Quảng Trị đã thành công trong thực hiện “mục tiêu kép” và đã đạt được nhiều kết quả tích cực: (i) tăng trưởng GRDP của tỉnh đạt 6,5%, đứng thứ 3 Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Miền Trung và đứng thứ 18 trong cả nước; (ii) 70 dự án được phê duyệt chủ trương đầu tư với tổng vốn hơn 72 nghìn tỷ đồng, cao hơn 10 lần so với năm 2020; (iii) tổng vốn đầu tư thực hiện ước đạt 28,6 nghìn tỷ đồng, vượt 29,7% kế hoạch đề ra và tăng 50,67% so với năm 2020, lần đầu tiên sau 06 năm, tỉnh thực hiện vượt chỉ tiêu kế hoạch về huy động vốn đầu tư toàn xã hội trên địa bàn; (iv) thu ngân sách nhà nước trên địa bàn có bước đột phá mạnh mẽ, đã thiết lập cột mốc mới với hơn 5.511 tỷ đồng, đạt 159,8% dự toán địa phương và 192,6% dự toán Trung ương, bằng 151,3% cùng kỳ năm 2020.

Cũng trong thời gian qua, nhiều dự án cơ sở hạ tầng quan trọng, quy mô lớn đã và đang được Chính phủ và cơ quan trung ương quan tâm ủng hộ, tạo điều kiện để khẩn trương triển khai, qua đó tạo động lực phát triển cho tỉnh, cụ thể: dự án cao tốc Cam Lộ - La Sơn, Cảng hàng không Quảng Trị, trục đường trung tâm Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị, dự án trung tâm điện khí LNG Hải Lăng,…

Về đầu tư trong nước, đến nay Quảng Trị có 535 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư 175,17 nghìn tỷ đồng. Trong đó, riêng số vốn đầu tư năm 2021 đã chiếm hơn 40% tổng vốn đầu tư. Số doanh nghiệp thành lập mới tăng qua các năm (năm 2020 có hơn 450 doanh nghiệp, năm 2021 có gần 500 doanh nghiệp).

Về đầu tư nước ngoài, hiện Quảng Trị có 26 dự án đầu tư nước ngoài còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký trên 2,5 tỷ USD, đứng thứ 32/63 tỉnh, thành phố.  Một dấu ấn lớn trong thu hút đầu tư nước ngoài tại Quảng Trị năm 2021 là dự án Trung tâm điện khí LNG Hải Lăng - giai đoạn 1, công suất 1.500MW với tổng vốn đầu tư trên 2,3 tỷ USD đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Đây là dự án mang tầm quốc gia, có ý nghĩa quan trọng không chỉ với tỉnh Quảng Trị mà còn với cả nước, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và  đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Hai là, về tiềm năng, cơ hội trong thu hút đầu tư

          Quảng Trị là địa phương còn nhiều dư địa để đầu tư và phát triển trong thời gian tới với các lợi thế sau:

          Thứ nhất, vị trí địa lý kinh tế- chính trị quan trọng, là giao điểm của trục kinh tế Bắc- Nam và Đông- Tây, tuyến đường xuyên Á ngắn nhất nối các nước trong khu vực từ Myanmar - Thái Lan - Lào qua cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đến miền Trung Việt Nam và mở ra khu vực ASEAN. Đồng thời, có điều kiện giao thông thuận lợi cả về đường bộ, đường sắt và đường thủy; trong đó có các tuyến giao thông huyết mạch của quốc gia. Đây chính là những điều kiện vô cùng thuận lợi để đầu tư xây dựng và phát triển dịch vụ logistics trên địa bàn tỉnh.

Thứ hai, với tổng diện tích đất tự nhiên là 473.744 ha; trong đó có 388.042 ha đất nông nghiệp, Quảng Trị là một trong những địa phương đứng đầu của Việt Nam về diện tích trồng rừng nguyên liệu phục sản xuất, chế biến và xuất khẩu các sản phẩm từ gỗ. Có nhiều tiềm năng về trồng các cây có giá trị gia tăng cao như cao su, cà phê, tiêu, gỗ rừng trồng, gạo hữu cơ, chuối,… Đồng thời, xây dựng nhà máy chế biến sâu các sản phẩm nông nghiệp.

Thứ ba, Quảng Trị là một địa phương ven biển, có trữ lượng cát thạch anh rất dồi dào, chất lượng tốt, là nguyên liệu quan trọng để sản xuất các sản phẩm thủy tinh cao cấp và các loại vật liệu xây dựng.

Thứ tư, với đặc điểm địa hình thấp dần từ Tây sang Đông, số giờ nắng trong năm cao, tốc độ gió trung bình lớn (từ 6,1-6,9 m/s), Quảng Trị có tiềm năng lớn trong phát triển các dự án điện tái tạo, góp phần cung cấp nguồn năng lượng cho quốc gia cũng như tạo động lực cho phát triển kinh tế địa phương.  

Thứ năm, với bãi biển Cửa Tùng, Cửa Việt, Trằm Trà Lộc, rừng nguyên sinh Rú Lịnh, động Brai, Khu bảo tồn thiên nhiên Đakrông, đảo Cồn Cỏ... Quảng Trị có tiềm năng và lợi thế rất lớn để phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái và du lịch ven biển. Bên cạnh đó, Quảng Trị còn nổi tiếng với nhiều di tích lịch sử cách mạng như Thành cổ Quảng Trị, Cụm di tích Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải, Địa đạo Vịnh Mốc,….

Ba là, về khó khăn, thách thức

Bên cạnh các tiềm năng, lợi thế nêu trên, do xuất phát điểm thấp, việc thu hút đầu tư vào Quảng Trị cũng phải đối mặt với một số  khó khăn, thách thức như: (i) vị trí địa lý xa các trung tâm kinh tế lớn của đất nước; (ii) cơ sở hạ tầng tuy đang trong quá trình hoàn thiện nhưng vẫn chưa đạt kỳ vọng của nhà đầu tư; (iii) quy mô sản xuất công nghiệp của Quảng Trị còn nhỏ, chưa phát huy được thế mạnh của địa phương về nguồn nguyên liệu; công nghiệp chế biến chủ yếu là sơ chế, giá trị gia tăng chưa cao.

          Một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trong bối cảnh mới

          Trong những năm tới, để đạt được mục tiêu Nghị Quyết đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII nhiệm kỳ 2021-2025: “Phấn đấu đến năm 2025, Quảng Trị trở thành tỉnh có trình độ phát triển thuộc nhóm trung bình cao và năm 2030 thuộc nhóm tỉnh khá của cả nước” vào cuối nhiệm kỳ, Quảng Trị cần phải phát huy tối đa các tiềm năng, thế mạnh, giải quyết các khó khăn, thách thức, đồng thời tiếp tục thu hút đầu tư có chọn lọc. Bên cạnh đó, cần huy động tối đa và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực trong và ngoài địa phương để đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, phải quyết tâm và nỗ lực với phương châm “đi sau, vượt trước”. Trên tinh thần đó, tôi xin chia sẻ và đề xuất một số giải pháp sau:

          Thứ nhất, tập trung xây dựng, sớm hoàn thành lập quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, quy hoạch phải phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, của vùng và các quy hoạch ngành, lĩnh vực; có tính liên kết vùng, tạo bước đột phá trên cơ sở phát huy các tiềm năng, lợi thế của tỉnh; đảm bảo tính hiện đại, đồng bộ, xứng tầm quốc tế.

          Thứ hai, đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư và minh bạch thông tin trong thu hút đầu tư. Có cơ chế thu hút, chọn lựa nhà đầu tư chiến lược, thực sự có năng lực, đặc biệt là các tập đoàn đa quốc gia liên kết với doanh nghiệp trong nước, hình thành và phát triển cụm liên kết ngành theo từng chuỗi giá trị; khuyến khích đầu tư phát triển mạnh mẽ hơn vào các ngành, lĩnh vực ưu thế, tiềm năng của tỉnh dựa trên ba trụ cột chính công nghiệp - xây dựng, nông nghiệp và dịch vụ - du lịch. Trong đó năng lượng là lĩnh vực đột phá phát triển, nông nghiệp là bệ đỡ của nền kinh tế và du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

          Thứ ba, tập trung ưu tiên đầu tư phát triển nhanh và đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng. Trong đó, đầu tư phát triển Khu kinh tế Đông Nam và Khu Công nghiệp đô thị dịch vụ VSIP 8 là trọng tâm ưu tiên phát triển kinh tế của tỉnh, là hạt nhân tăng trưởng. Tỉnh cần mở rộng không gian kinh tế theo hướng biển, đồng thời đẩy mạnh liên kết vùng trong phát triển kinh tế, kết nối với trục Hành lang Kinh tế Đông - Tây, kết nối với Lào và Đông Bắc Thái Lan thông qua Khu kinh tế - thương mại đặc biệt Lao Bảo. Đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm như đường cao tốc Bắc Nam qua địa phận tỉnh Quảng Trị; cửa khẩu Quốc tế La Lay; Khu du lịch biển Cửa Việt - Cửa Tùng - đảo Cồn Cỏ,…. Đặc biệt, đẩy mạnh tiến độ hoàn thành, sớm đưa vào hoạt động dự án Trung tâm điện khí LNG Hải Lăng và dự án Cảng hàng không Quảng Trị. Đây được coi là các dự án động lực, khi được triển khai xây dựng và hoàn thành sớm sẽ tác động tích cực đến làn sóng thu hút đầu tư vào tỉnh Quảng Trị giai đoạn tới. 

          Thứ tư, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi để các dự án đầu tư triển khai nhanh chóng sau khi được cấp Quyết định chủ trương đầu tư và Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Đồng thời, giải quyết nhanh các vướng mắc phát sinh trong quá trình đầu tư kinh doanh; triển khai các phương án ứng phó dịch bệnh Covid-19 kết hợp với phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, hỗ trợ thành phần kinh tế tư nhân ổn định và phát triến sản xuất, kinh doanh.

          Thứ năm, tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, chú trọng nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn với phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, phục vụ chương trình chuyển đổi số của địa phương và đáp ứng nhu cầu của hoạt động đầu tư, kinh doanh. Có chính sách để thu hút lao động có kỹ năng của Quảng Trị trở lại tỉnh và lao động có tay nghề tại các địa phương khác chuyển dịch tới Quảng Trị.

Thứ sáu, đẩy nhanh tiến độ giải ngân các dự án đầu tư công trên địa bàn tỉnh, coi vốn đầu tư công như “vốn mồi”, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư để huy động nguồn lực, sớm hoàn thiện cơ sở hạ tầng đồng bộ để thu hút đầu tư hiệu quả.

Thứ bảy, tăng cường công tác đối ngoại của Tỉnh, tham gia các Hiệp hội, Diễn đàn hợp tác kinh tế trong đó có sự tham gia của nhà đầu tư uy tín trong khu vực và thế giới, góp phần nâng tầm tỉnh Quảng Trị lên một vị thế mới, mở ra cơ hội hợp tác quốc tế sâu rộng, thúc đẩy phát triển thương mại và thu hút đầu tư ngày càng hiệu quả.

Cùng với nỗ lực chung của Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cam kết sẽ tiếp tục giữ vững ngọn lửa đổi mới, tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa vai trò tham mưu giúp Chính phủ kiến tạo những bước đột phá trong cải cách môi trường đầu tư kinh doanh; đổi mới phương thức hỗ trợ doanh nghiệp. Đồng thời, sẽ cùng các bộ, ngành hỗ trợ, phối hợp với Quảng Trị để xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm khai thác tối đa các tiềm năng, thế mạnh của địa phương, cũng như tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, các dự án đầu tư và triển khai các hoạt động xúc tiến đầu tư, giới thiệu đối tác phù hợp đầu tư vào tỉnh.

Với bề dày lịch sử và truyền thống cách mạng vẻ vang cùng với tinh thần đoàn kết, khát vọng phát triển, năng động, sáng tạo và quyết tâm cao, chúng ta luôn tin tưởng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Trị sẽ tiếp tục chủ động nắm bắt, tận dụng thời cơ, vượt qua khó khăn, thách thức, phát huy thế mạnh để chuyển mình và phát triển, xứng đáng với những hy sinh xương máu trước đây của các thế hệ chiến sỹ, nh8ân dân “đất thép kiên cường”.