Trong những năm qua, đầu tư nước ngoài được đánh giá là một trong những bộ phận trọng yếu của nền kinh tế, đóng góp phần lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh các thành tựu đem lại thì đầu tư nước ngoài trong thời gian qua vẫn tồn tại một số tồn tại và hạn chế cần phải khắc phục. Trong thời gian tới, vấn đề đặt ra đối với đầu tư nước ngoài là nâng cao hiệu quả của nguồn vốn thông qua việc nâng cao chất lượng công tác quản lý đầu tư nước ngoài.
Hiện nay, các báo cáo đánh giá về đầu tư nước ngoài cũng như đầu tư ra nước ngoài còn rất hạn chế, chưa đưa ra được các nhận định chất lượng, làm cơ sở cho việc hoạch định chính sách. Ngoài ra, sự liên kết dữ liệu giữa các bộ, ngành và địa phương còn yếu dẫn đến việc không có được cái nhìn tổng quát về đầu tư nước ngoài trên bình diện cả nước.
Quá trình rà soát các công trình nghiên cứu khoa học, đề án đã được công bố, có thể thấy rằng hiện nay các cấp, các ngành, các tổ chức, cá nhân nghiên cứu đã sử dụng nhiều số liệu, chỉ tiêu trong các báo cáo, khảo sát, điều tra cũng như nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm để đánh giá về tình hình đầu tư nước ngoài cũng như để đưa ra nhận định về hiệu quả của khu vực này trong một số phạm vi và cấp độ.
Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả FDI ở Việt Nam hiện nay vẫn nặng về kinh tế còn các khía cạnh về xã hội và môi trường chưa có đủ số liệu để đánh giá. Với các chỉ tiêu kinh tế thì phần lớn liên quan đến hiệu quả và chất lượng tăng trưởng, còn vấn đề ứng dụng và chuyển giao công nghệ chưa được được đánh giá trong khi đây là yếu tố quan trọng được xác định khi thu hút FDI.
Về nguồn số liệu được dùng để đánh giá, phần lớn được lấy từ Tổng cục Thống kê hay Cục thống kê các địa phương. Do đó, các chỉ tiêu được tính toán hiện đang dừng ở mức cung cấp thông tin, mô tả quy mô mà chưa thể hiện được bản chất cũng như các mối liên hệ bên trong.
Thực hiện phân công tại Nghị quyết số 58/NQ-CP ngày 28/4/2020 của Chính phủ về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 50-NQ/TW ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng dự thảo Báo cáo xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư nước ngoài. Trên cơ sở đó, sẽ đưa ra một bộ chỉ tiêu về ĐTNN một cách hoàn chỉnh trên 3 khía cạnh: kinh tế, môi trường và xã hội.
Để đánh giá toàn diện về đầu tư nước ngoài trên khía cạnh kinh tế, môi trường và xã hội, phục vụ cho việc đánh giá hiệu quả đầu tư nước ngoài đóng góp cho nền kinh tế và hoạch định chính sách, hệ thống thông tin quốc gia về đầu tư nước ngoài cần được nâng cấp để đáp ứng được yêu cầu quản lý. Theo đó, thu thập được toàn bộ các chỉ tiêu tình hình triển khai dự án đầu tư, kết quả kinh doanh, chỉ tiêu về nghiên cứu phát triển, bảo vệ môi trường. Đồng thời, hệ thống cũng cần được nâng cấp, phát triển kết nối với các bộ, ngành để liên thông với các lĩnh vực lao động, đất đai, thuế, hải quan, tín dụng, ngoại hối... và các địa phương. Nâng cao chất lượng công tác thống kê, bảo đảm kịp thời, đầy đủ, chính xác và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Do vậy, Dự án “Nâng cấp và Phát triển Hệ thống thông tin quốc gia về đầu tư” sử dụng viện trợ không hoàn lại của Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) đã được Bộ trưởng phê duyệt văn kiện tại Quyết định số 43/QĐ-BKHĐT ngày 15 tháng 1 năm 2019 sẽ góp phần nâng cấp toàn diện các chức năng của Hệ thống nhằm hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư từ trung ương đến địa phương có công cụ quản lý hữu hiệu đối với hoạt động ĐTNN, phục vụ công tác theo dõi, giám sát, xây dựng chính sách.
- Xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về đầu tư nước ngoài vào Việt Nam từ đó đưa ra các báo cáo, đánh giá chất lượng về tình hình và xu hướng đầu tư nước ngoài tại Việt Nam làm cơ sở cho việc xây dựng chính sách về ĐTNN tại Việt Nam và Việt Nam ra nước ngoài.
- Triển khai tích hợp, chia sẻ dữ liệu với các hệ thống thống thông tin Quốc gia khác trên cơ sở nền tảng tích hợp, chia sẻ của Bộ nhằm mục đích trao đổi và khai thác thông tin và phân tích báo cáo của MPI và cung cấp thông tin cho các tổ chức, cá nhân khác.
Thành công của dự án ODA do KOICA tài trợ, Hệ thống thông tin quốc gia về đầu tư sẽ cung cấp nguồn cơ sở dữ liệu chính để đánh giá hiệu quả về đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, làm cơ sở để hoạch định chính sách.