Như tin đã đưa, sáng 11/3, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnhĐắk Lắk, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dự Hội nghị xúc tiến đầu tư vùngTây Nguyên năm 2017.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh Tây Nguyên khôngchỉ là phên dậu của Tổ quốc, mà là điểm tựa phát triển của miền Trung, Đông NamBộ và cả Tây Nam Bộ. Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, chỉ đạo của Nhànước, sự phấn đấu của cấp ủy, chính quyền 5 tỉnh Tây Nguyên, vùng đã có sự pháttriển khởi sắc.
Tuy nhiên, sau 40 năm giải phóng, Tây Nguyên còn tồn tại nhiềubất cập như tình trạng mất rừng, mất nguồn nước, mất nhiều cơ hội về đầu tưphát triển, đặc biệt là quy mô, hiệu quả của vùng đất tiềm năng chưa được khaithác đúng mức để phát triển và nâng cao mức sống người dân.
Tiềm năng, thế mạnh to lớn, độc đáo chưa được khai thác tốt
“Thậm chí có người nhận xét rằng Tây Nguyên như một bữa tiệcđã tàn canh, không còn là môi trường hấp dẫn, không còn chỗ dành cho những nhàđầu tư mới đến”, Thủ tướng cho biết. “Tuy nhiên, theo quan điểm của tôi, nhậnxét đó chưa thể hiện được bức tranh đầy đủ, khách quan và toàn diện về tiềmnăng, thế mạnh to lớn, độc đáo nhưng chưa được khai thác tốt của Tây Nguyên. Cóthể nói, đến nay, Tây Nguyên của chúng ta vẫn như một cô gái đẹp, không nhữngngủ quên mà còn chưa chuyển mình kịp với đất nước và thời đại”.
Tây Nguyên có 13 loại đất, trong đó có đến gần 2 triệu ha đấtbazan màu mỡ, tương đương 60% đất bazan cả nước, phù hợp với cây công nghiệpnhư cà phê, cacao, hồ tiêu, trà, mắc ca… Riêng Tây Nguyên chiếm 80% diện tíchcà phê cả nước. Đây là những cây công nghiệp quan trọng.
“Nhưng đặc điểm nổi lên là gì? Chúng ta vẫn xuất thô. Giá trị gia tăng thấp vàchưa có khả năng dẫn dắt giá thế giới”, Thủ tướng chỉ rõ và lấy ví dụ, Việt Namxuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới nhưng kim ngạch chưa đạt 1,5 tỷ USD, chủ yếusản xuất theo thói quen là hạt tiêu đen. Trong khi hạt tiêu trắng và đặc biệtlà hạt tiêu đỏ có hiệu quả gấp 4 lần hạt tiêu đen nhưng chúng ta chưa sản xuấtđược bao nhiêu, chưa kể đến việc chế biến dược liệu từ cây hồ tiêu.
Hay với cây cà phê, sản xuất lớn thứ hai thế giới nhưng kim ngạch chỉ đạt khoảng3,5 tỷ USD, chủ yếu là xuất khẩu cà phê nhân. Với cao su, Việt Nam cũng là mộttrong những nước xuất khẩu lớn nhất thế giới nhưng 80% là xuất thô. “Tôi nói mộtsố mặt hàng lớn như thế, từ những mặt hàng lớn này chúng ta liên hệ các mặthàng khác để các đồng chí thấy, các nhà đầu tư thấy, khai thác giá trị gia tăngnày”, Thủ tướng chia sẻ.
Thủ tướng cũng chỉ ra các tồn tại khác như tình trạng di dântự phát, thiếu cơ sở khoa học, nhiều doanh nghiệp đầu tư không gắn bó với cộngđồng, phát triển du lịch chưa xứng với tiềm năng…
Thủ tướng nêu một tầm nhìn, kỳ vọng đối với Tây Nguyên. Đólà Tây Nguyên phải phấn đấu trở thành cao nguyên trù phú về nông nghiệp hữu cơ,đa dạng về sinh thái, giàu có về vốn văn hóa. Chìa khóa cho sự vươn lên giàu cócủa Tây Nguyên là phát triển ngành chế biến nông lâm nghiệp, dược liệu theo hướngđề cao bản sắc, tính độc đáo trong chuỗi giá trị nông sản thế giới. Đồng thờiTây Nguyên phải là biểu tượng nổi bật của du lịch Việt Nam, mang đậm sắc tháihuyền thoại và di sản của châu Á trong thế kỷ thứ 21.
Để thực hiện hóa điều đó, Tây Nguyên phải có chiến lược bềnvững trong việc hồi sinh trở lại vẻ đẹp đại ngàn của một vùng đất đậm chất sửthi, phải luôn ý thức giữ gìn không gian sống, phát huy các giá trị văn hóa vậtthể, phi vật thể, là truyền thống, niềm tự hào thiêng liêng của các cộng đồng ÊĐê, Jrai, M’nông, Ba Na, Kinh… trong đại các gia đình các dân tộc Việt Nam anhem.
Đưa sử thi Tây Nguyên thành di sản thế giới
Với tầm nhìn đó, Thủ tướng gợi mở một số giải pháp. Về du lịch,Tây Nguyên là một kho tàng văn hóa phi vật thể cùng với điều kiện tự nhiên,Chính phủ quyết tâm cùng với Tây Nguyên đưa sử thi Tây Nguyên trở thành di sảnvăn hóa phi vật thể của thế giới. Càng nhiều người biết đến sử thi này thì sứclan tỏa của du lịch Tây Nguyên càng lớn. Du lịch Việt Nam nói chung và du lịchTây Nguyên nói riêng cần có chiến lược phát triển đa dạng.
Về nông nghiệp, phải hình thành những vùng chuyên canh lớnvà phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch, tập trung quy mô lớn, giátrị hàng hóa lớn, đặc biệt phải đi vào chế biến sâu, mở rộng chuỗi giá trị sảnphẩm.
Về nguồn nhân lực, chất lượng giáo dục cơ bản ở vùng TâyNguyên phải bằng hoặc cao hơn mức trung bình của cả nước. Tây Nguyên là nóc nhàĐông Dương, là vùng cao về địa lý thì không thể và không nên là vùng trũng giáodục của cả nước.
Về bảo vệ, phát triển rừng, “cách đây gần một năm, cũng tạiĐắk Lắk này, tôi đã tuyên bố đóng cửa rừng tự nhiên. Hôm nay, tôi tái khẳng địnhquyết tâm mạnh mẽ hơn nữa của Chính phủ, bảo vệ rừng là bảo vệ phần cốt lõi củaan ninh, không chỉ là an ninh của vùng đất được mệnh danh là nóc nhà ĐôngDương, mà là an ninh của toàn Nam Trung Bộ, Tây Nam Bộ và cả nước”, Thủ tướngnhấn mạnh.
Bảo vệ rừng là bảo vệ không gian sinh tồn, nguồn nước, sinh kế của người dân,không gian di sản của cha ông. Mọi hành vi phá rừng, khai thác lâm sản tráiphép là tội ác. Tiếp tục trồng rừng, không phá rừng nghèo để trồng cây côngnghiệp mà tập trung tái canh, nâng cao năng suất thông qua thâm canh các loạicây công nghiệp.
Về công nghiệp, bài toán công nghiệp cho Tây Nguyên chính làcông nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nâng cao hàm lượng chế biến, mở rộngchuỗi giá trị sản phẩm cây công nghiệp. Đồng ý chủ trương phát triển năng lượngtái tạo, Thủ tướng đặt vấn đề phát triển ở đâu và chỉ rõ: Ở vùng đất không thểtrồng được cây gì.
Về hạ tầng, cần tránh tư tưởng làm manh mún. Cần tập trungnguồn lực, “góp gạo thổi cơm” để có công trình hạ tầng then chốt ở Tây Nguyên.Phải xã hội hóa mạnh mẽ việc phát triển hạ tầng, kể cả hạ tầng kỹ thuật và hạ tầngxã hội.
Thủ tướng cũng cho rằng, Tây Nguyên cần liên kết với duyên hải miền Trung, miềnĐông Nam Bộ, TPHCM và các vùng có thể tiêu thụ được các sản phẩm có giá trị giatăng cao của Tây Nguyên. Liên kết cả cơ sở hạ tầng, đặc biệt là liên kết du lịch.
Về tín dụng, khuyến khích vay tín chấp, nhất là với hộ nôngdân, đồng bào dân tộc; có nhiều hình thức hỗ trợ như cấp bù lãi suất…