Tại Tọa đàm "Nhìn lại 2021 - Những chuyển hướng chiến lược" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chiều 4/1, nhắc lại và đánh giá về Nghị quyết 128, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho rằng, việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 128 có ý nghĩa rất quan trọng cả trong chống dịch và phát triển kinh tế.

Phân tích rõ hơn, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết ngay từ năm 2020 và năm 2021, rất nhiều chuyên gia kinh tế trong nước và nước ngoài đã đề cập đến mô hình phục hồi theo hình chữ V hay hình chữ U để mô tả khả năng một nền kinh tế có thể quay lại sau khi chịu tác động của dịch COVID-19.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương. Ảnh: VGP

Theo ông Trần Quốc Phương, nhờ việc ban hành Nghị quyết 128, qua rà soát về số liệu GDP theo quý của năm 2021, có thể thấy rằng diễn biến từ quý 2, 3 và 4, mô hình phục hồi đúng là hình chữ V. Mức giảm của quý 3 rất sâu, hơn -6% nhưng đến quý 4 đã phục hồi trở lại hơn 5,22%.

Mô hình phục hồi này cũng cho thấy sức bật của nền kinh tế nước ta rất khả quan, chỉ cần có điều kiện cụ thể để các hoạt động kinh tế quay trở lại là lập tức sẽ đóng góp vào sự tăng trưởng của nền kinh tế.

Nghị quyết 128 đảo chiều kết quả kinh tế năm 2021

Ông Phương cho biết, trong năm 2020 và năm 2021, ngành nông nghiệp luôn là trụ đỡ. Thực tế trong cả quá trình chịu tác động của đại dịch COVID-19, lĩnh vực nông nghiệp luôn cố gắng duy trì ở mức hợp lý, tạo sự chống đỡ khá ổn định cho nền kinh tế.

Thứ hai về công nghiệp, đây là lĩnh vực chủ chốt, động lực cho tăng trưởng của nền kinh tế. Trong đợt dịch đầu năm, dịch bệnh đã ảnh hưởng đến trung tâm công nghiệp phía Bắc như tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương. Tuy nhiên đến đợt dịch thứ 4, khu vực trọng tâm nhất về công nghiệp đã bị COVID-19 xâm nhập, chủng Delta tàn phá ghê gớm khiến động lực tăng trưởng công nghiệp quý 3 giảm rất sâu.

Thứ ba là dịch vụ, đây là lĩnh vực gặp khó khăn, lĩnh vực chịu tác động lâu nhất và sâu nhất tới sự phát triển và tăng trưởng. Qua rà soát thấy rằng, cuối năm 2020 cũng như các tháng đầu năm 2021, tăng trưởng dịch vụ luôn luôn ở mức thấp, có quý âm. Lý do rất nhiều ngành dịch vụ chúng ta không triển khai được do ảnh hưởng của COVID-19. Nhưng sau khi áp dụng Nghị quyết 128, tăng trưởng của khu vực dịch vụ đã có sự khởi sắc và tăng trưởng khu vực này trong quý 3 đã đạt 5,42%.

Qua đó cho thấy ý nghĩa rất quan trọng và tích cực của Nghị quyết 128 tác động đến phát triển kinh tế xã hội của nước ta. Cụ thể, trong cái mũ chung là 'Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19' hay nói cách khác, khi chúng ta có một mô hình kiểm soát dịch bệnh tốt và hiệu quả thì tất cả các hoạt động kinh tế, xã hội và sinh hoạt của người dân đều tức khắc có điều kiện để phục hồi, thậm chí phục hồi một cách mạnh mẽ.

"Có thể nói, Nghị quyết 128 đã làm xoay chuyển cả cục diện, cả trong công tác chống dịch và phát triển kinh tế-xã hội". Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh, thời điểm Chính Phủ đưa ra Nghị quyết 128 rất phù hợp, không thể sớm hơn và cũng không thể muộn hơn vì phụ thuộc vào mức độ tiêm chủng, mức độ bao phủ vaccine trên toàn quốc. Với tinh thần mỗi người dân là một chiến sĩ thì việc tiêm vaccine cho nhân dân chính là đưa cho nhân dân vũ khí chống giặc.

Bên cạnh đó, theo ông Phương, Nghị quyết 128 cũng không nên muộn hơn bởi quyết sách này của Chính phủ đã đáp ứng được sự mong mỏi của nhân dân khi họ phải trải qua quãng thời gian rất dài giãn cách xã hội do đợt dịch lần thứ 4 bùng phát.

"Về kinh tế, tôi cho rằng Nghị quyết 128 có ý nghĩa then chốt trong việc đảo chiều kết quả kinh tế năm 2021. Nhờ có Nghị quyết 128 chúng ta mới có sự tăng trưởng kinh tế như hiện nay", ông Phương khẳng định.

Chỉ chung sống với dịch bệnh khi có đủ vaccine

Tại tọa đàm, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng trong năm 2020, chúng ta đã làm rất tốt việc chống dịch, nhưng năm 2021, biến chủng Delta đã làm thay đổi tất cả.

"Có nhiều ý kiến cho rằng tình thế thay đổi nhưng chúng ta chậm thay đổi, ví dụ chúng ta vẫn sử dụng những biện pháp cứng nhắc khi dịch đã bùng phát ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam, dồn F1, F0 vào các khu cách ly tập trung dẫn đến quá tải trong hệ thống điều trị ở tất cả các tuyến… Chiến lược xét nghiệm rộng và nhiều cũng còn có những ý kiến băn khoăn về hiệu quả, cân đối giữa hiệu quả và chi phí...", ông Dũng nêu vấn đề và đề nghị đại diện Bộ Y tế Nguyễn Xuân Tuyên cho biết quan điểm trước ý kiến trên.

Trả lời băn khoăn trên, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Xuân Tuyên phủ nhận quan điểm này và khẳng định, thời điểm Việt Nam chuyển hướng chiến lược là đúng với tình hình phòng chống dịch của nước ta.

Theo Thứ trưởng Y tế, dịch COVID-19 xuất hiện ở nước ta là một bệnh truyền nhiễm mới nổi, Việt Nam vừa nghiên cứu vừa đưa những giải pháp, biện pháp phù hợp, hiệu quả. Đặc biệt, với dịch bệnh truyền nhiễm do virus thì biện pháp phòng chống hiệu quả là tiêm vaccine, nên ngay khi dịch bệnh bùng phát, các nước trên thế giới cũng như Việt Nam đã và đang tích cực tìm tòi, nghiên cứu vaccine.

Thời điểm đầu Việt Nam sử dụng chiến lược “Zezo COVID” là phù hợp. Đến khi Việt Nam tiếp cận và tổ chức tiêm vaccine với độ bao phủ vaccine cao nhất, cùng với ý thức người dân được nâng lên thì chúng ta bắt đầu chuyển hướng chiến lược.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Xuân Tuyên. Ảnh: VGP

Theo dự báo của WHO, trong năm 2021, 2022 chưa thể kiểm soát hết tình tình dịch bệnh, dịch bệnh vẫn có nguy cơ bùng phát chủng mới và thực tế, thời gian gần đây đã xuất hiện chủng mới Omicron sau chủng Delta.

Hiện nay, tỷ lệ tiêm chủng vaccine mũi 1 cho người trưởng thành trở lên đạt trên 99%, mũi 2 cho người trưởng thành trên 90%. Như vậy, độ bao phủ vaccine đã đảm bảo được miễn dịch cộng đồng. "Vì vậy, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết định chuyển hướng chiến lược từ "Zero COVID" sang thích ứng an toàn, linh hoạt là thời điểm phù hợp với tình hình phòng chống dịch của Việt Nam và đang mang lại hiệu quả cho mục tiêu vừa phòng chống dịch vừa phát triển kinh tế- xã hội", Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết.

Đứng về khía cạnh ngoại giao, cùng chung quan điểm, theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ, không có giải pháp chung, đồng nhất chống dịch cho tất cả các nước hay tại một nước cũng không có giải pháp chung cho các tỉnh mà phải tùy thuộc điều kiện của từng nơi. Chính vì vậy, nhìn lại công tác phòng chống dịch xuyên suốt của nước ta, có 3 điểm nổi bật:

Một là chúng ta cũng học hỏi kinh nghiệm chống dịch từ các nước, đặc biệt là các giải pháp phổ biến. Để chống dịch, quan trọng là phải có vaccine và thuốc điều trị.

Thứ hai là chúng ta phải dựa vào các đặc điểm, điều kiện rất đặc thù, cụ thể. Chúng ta cũng có một số lợi thế trong công tác phòng chống dịch, ví dụ như hệ thống chính trị của chúng ta bảo đảm sự chỉ đạo xuyên suốt, thống nhất trên toàn quốc; tinh thần cộng đồng, tương thân tương ái đã giúp chúng ta có những giải pháp dựa vào cộng đồng rất tốt.

Thứ ba, đại dịch này chưa có tiền lệ và các giải pháp đưa ra là để thử nghiệm, có sự điều chỉnh linh hoạt.

Theo ông Nguyễn Minh Vũ, đến nay suốt gần 2 năm chống dịch, chúng ta có thể rút ra nguyên tắc hết sức quan trọng về phòng chống dịch COVID-19, đó là: Y tế là trụ cột; kinh tế là cơ sở; ổn định an ninh, xã hội là trọng yếu, thường xuyên; công nghệ, dữ liệu là vấn đề then chốt; vaccine, thuốc điều trị, ý thức cộng đồng là tiên quyết và sản xuất phải an toàn, an toàn để sản xuất.

Có thể nói công thức phòng chống dịch của chúng ta có 6 nguyên tắc này cũng đã được Thủ tướng Chính phủ khái quát lại và đã đưa ra trong một số hội nghị.

"Đây là ý rất quan trọng để khẳng định rằng chúng ta chuyển trạng thái có chậm không. Thời điểm chúng ta có quyết định sống chung với dịch bệnh, đó là khi chúng ta có đủ nguồn vaccine, có đủ điều kiện về dịch tễ để chúng ta tự tin bước vào giai đoạn bình thường mới vừa sản xuất, vừa chống dịch, vừa bảo đảm sức khỏe của người dân. Chúng tôi cho rằng, đây là phương án vừa kịp thời, vừa đúng lúc", ông Nguyễn Minh Vũ nói.

Năm 2022 sẽ tốt hơn năm 2021

Nhận định về triển vọng năm 2022 cũng như các năm tiếp theo, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho rằng có 5 nội dung chính cho năm 2022: Thứ nhất, chúng ta vẫn thực hiện "mục tiêu kép", vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế. Thứ hai, khi chúng ta làm tốt "mục tiêu kép" thì kinh tế đất nước chắc chắn sẽ phát triển. Thứ ba, vấn đề an sinh xã hội. Vừa rồi các Nghị quyết của Quốc hội nói rất rõ về vấn đề an sinh xã hội cần được chú trọng. Thứ tư, quốc phòng an ninh được giữ vững. Thứ năm, dịch bệnh tiếp tục được khống chế.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cũng có niềm tin rất mạnh mẽ nhưng có cơ sở là năm 2022 nền kinh tế của chúng ta thực sự phục hồi nhanh, phục hồi hiệu quả, mạnh mẽ và nhanh chóng quay lại quỹ đạo phát triển bền vững mà Đảng và Nhà nước  đã xác định con đường đi của đất nước và nền kinh tế tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.

"Trải qua năm 2020, 2021, chúng ta đã đúc rút được rất nhiều bài học kinh nghiệm, chúng ta sẽ có động lực mới, sức sống mới cho sự phát triển. Chúng ta có sự đoàn kết, thống nhất trong toàn hệ thống chính trị, luôn luôn sẵn sàng vào cuộc trước những khó khăn. Chúng ta có tinh thần dân tộc rất cao trong bối cảnh COVID-19 vừa qua. Những khó khăn lớn như vậy chúng ta đã vượt qua được, không có lẽ gì những khó khăn trước mắt chúng ta không thể vượt qua", Thứ trưởng Trần Quốc Phương chia sẻ.

Theo ông Phương, chúng ta vẫn giữ được những nền tảng cơ bản, nền tảng tốt để phục hồi kinh tế nhanh, phát triển bền vững trong bối cảnh ổn định kinh tế-xã hội, khống chế được lạm phát. Năng lực nội tại của nền kinh tế chúng ta vẫn còn duy trì được để quay lại quỹ đạo phát triển nhanh và bền vững trong năm 2022.

Đồng tình, Trung tướng Ngô Minh Tiến, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam tin rằng từ những khó khăn thách thức và thành tựu năm 2021, sang năm 2022 Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển đạt được thành tựu toàn diện cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh. Đối với tôi, kỳ vọng năm 2022 sẽ tốt hơn năm 2021.