Sáng 29/3, đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến về dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi). Đây là dự án luật đã được Quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ hai và sẽ xem xét thông qua tại kỳ họp thứ ba (khai mạc tháng 5/20022).

Báo cáo một số vấn đề về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý  dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) trước khi đại biểu thảo luận, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, giáo dục (cơ quan thẩm tra dự án luật) Nguyễn Đắc Vinh cho biết dự thảo mới nhất đã có một số vấn đề được chỉnh lý sau khi tiếp thu ý kiến đại biểu.

Như, quy định khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động cung cấp các dịch vụ tài chính, tín dụng, bảo lãnh, thế chấp quyền sở hữu trí tuệ và các sản phẩm bảo hiểm để phát triển điện ảnh.

Về hợp tác đầu tư nước ngoài trong hoạt động điện ảnh, ông Vinh cho biết, có ý kiến cho rằng dự thảo Luật quy định về các hình thức đầu tư hẹp hơn pháp luật về đầu tư. Có ý kiến đề nghị làm rõ việc quy định phần góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài không vượt quá 51% khi hợp tác đầu tư với cơ sở điện ảnh của Việt Nam để sản xuất, phát hành, phổ biến phim. Một số đại biểu đề nghị làm rõ 51% vốn điều lệ là thuộc vốn điều lệ của tổ chức kinh tế hay vốn điều lệ đối với 1 bộ phim. Ý kiến khác nêu phần góp vốn của nhà đầu tư nên cao hơn 51% vốn điều lệ để giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo đã chỉnh lý, bổ sung quy định về các hình thức đầu tư về vốn theo Luật đầu tư. Vốn điều lệ quy định trong dự thảo Luật là vốn điều lệ của tổ chức kinh tế. Tỷ lệ đầu tư trong lĩnh vực điện ảnh tuân thủ các cam kết quốc tế và phù hợp yếu tố đặc thù của ngành dịch vụ vừa đáp ứng nhu cầu giải trí vừa là công cụ có ý nghĩa tuyên truyền, giáo dục và quảng bá hình ảnh đất nước.

Chỉ cần kịch bản tóm tắt

Bên cạnh một số nội dung đã thống nhất, ông Vinh cho biết vẫn còn hai vấn đề để hai phương án.

Thứ nhất, về cung cấp dịch vụ sản xuất phim cho tổ chức, cá nhân nước ngoài. Có ý kiến đề nghị không yêu cầu các tổ chức, cá nhân nước ngoài cung cấp kịch bản phim hoặc chỉ cung cấp kịch bản phim khi sử dụng bối cảnh quay phim tại Việt Nam hoặc sử dụng diễn viên Việt Nam.

Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng, quy định hồ sơ xin cấp phép chỉ yêu cầu kịch bản tóm tắt phim và kịch bản chi tiết nội dung quay tại Việt Nam thay vì kịch bản phim đầy đủ như dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 2, nhằm khắc phục bất cập của quy định hiện hành là yêu cầu phải thẩm định kịch bản phim đầy đủ, trong khi chỉ thực hiện một vài cảnh quay tại Việt Nam.

Trên thực tế, kịch bản phim sau khi được cơ quan có thẩm quyền thẩm định vẫn có thể thay đổi theo ý của đạo diễn, việc thẩm định kịch bản phim đầy đủ cũng không đủ cơ sở để khẳng định kiểm soát được toàn bộ nội dung phim, ông Vinh giải thích.

Nhưng cơ quan soạn thảo đề nghị giữ như quy định như dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 2, yêu cầu thẩm định kịch bản đầy đủ vì lý do quản lý toàn bộ nội dung phim.

Thường trực Ủy ban trình xin ý kiến đại biểu Quốc hội 2 phương án. Phương án 1: Quy định yêu cầu kịch bản tóm tắt phim và kịch bản chi tiết nội dung quay tại Việt Nam. Phương án 2: Quy định yêu cầu kịch bản đầy đủ.

Đồng ý phương án 1, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho rằng nếu ngay từ khâu đầu tiên mà  các tổ chức, cá nhân nước ngoài đã vấp rào cản là cung cấp kịch bản đầy đủ thì họ sẽ không mặn mà nữa.

Sẽ ra sao nếu bộ phim chưa hoàn thành mà kịch bản đã bị đánh cắp và sao chép?, bà Nga đặt vấn đề.

Khẳng định chỉ cần quy định như phương án 1 là đủ, đại biểu Nga cho rằng quá trình làm phim thì kịch bản có thể thay đổi nên việc thẩm định kịch bản chi tiết không có nhiều ý nghĩa.

Nói rõ là không đồng tình với giải thích cần thẩm định kịch bản đầy đủ vì lý do quản lý toàn bộ nội dung phim, bà Nga cho rằng quy định như vậy thì quy định về chế độ ưu đãi đối với tổ chức nước ngoài sử dụng dịch vụ sản xuất phim Việt Nam tại điều 41 không có ý nghĩa gì nữa.

Đồng tình, đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Giang) cho rằng nhiều quy định tại dự thảo với các nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam làm phim còn quá chặt chẽ, chỉ cần họ không vi phạm điều 9 về những nội dung và hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động điện ảnh là đủ.

Nhìn rộng ra các quy định khác, ông Lâm nhận xét các cơ quan quản lý Nhà nước còn ôm quá nhiều, nên buông bớt để đạt mục tiêu thu hút các nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam.

Cũng quan tâm đến hợp tác đầu tư nước ngoài trong hoạt động điện ảnh, đại biểu Đồng Ngọc Ba (Bình Định) cho rằng quy định tại khoản 2 điều 8 "Nhà văn hóa, các tụ điểm chiếu phim, câu lạc bộ và hiệp hội chiếu phim công cộng, đội chiếu phim lưu động của Việt Nam không được phép tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh hay liên doanh với các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài" là hạn chế quá mức cần thiết sự tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài.

Không có lý do để tiếp tục quy định Quỹ

Cũng để hai phương án là quy định Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh, vấn đề khi thảo luận ở kỳ họp thứ hai nhiều ý kiến đề nghị không quy định Quỹ này vì quy định như dự thảo Luật chưa bảo đảm tính thống nhất với quy định tại khoản 11 Điều 8 Luật Ngân sách nhà nước; Nghị quyết 23/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội yêu cầu Chính phủ rà soát, sắp xếp lại các quỹ có nguồn thu, nhiệm vụ chi trùng với ngân sách nhà nước hoặc không còn phù hợp.

Mặt khác, Luật Điện ảnh năm 2006 quy định về Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh nhưng đến nay vẫn chưa thành lập được do chưa xác định được nguồn thu ổn định để đảm bảo hoạt động của Quỹ…

Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho rằng, dự thảo Luật và các nội dung giải trình về thành lập Quỹ nêu trong Tờ trình của Chính phủ tại kỳ họp thứ 2 chưa giải quyết được các bất cập nêu trên, do vậy đề nghị bỏ quy định về Quỹ.

Nhưng cơ quan trình dự án Luật đề nghị giữ quy định về Quỹ này.

Do vậy, Thường trực Ủy ban trình các vị đại biểu Quốc hội cho ý kiến 2 phương án quy định và không quy định về Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh.

Đồng tình phương án 1, đại biểu Nga cho rằng 16 năm chưa được thành lập thì không nên tiếp tục quy định về Quỹ một cách mơ hồ như dự thảo.

Cũng cho rằng không nên tiếp tục quy định Quỹ, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) cho rằng quy định về quỹ này không phù hợp với Luật Ngân sách Nhà nước.

Tuy nhiên, theo đại biểu Trần Văn Lâm thì mặc dù hiện nay Quỹ chưa đáp ứng điều kiện để hoạt động nhưng nếu bỏ quy định về Quỹ thì sau này có đủ điều kiện cũng không lập được vì Luật không cho phép, và như thế là bỏ đi một cơ hội tăng cường nguồn lực cho phát triển điện ảnh.