Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh điều kiện để đạt được tăng trưởng 3,5-4% trong năm nay là Việt Nam phải kiểm soát tốt dịch bệnh trong tháng 9, chuyển sang trạng thái bình thường mới từ quý IV.
Bộ trưởng cho rằng dự báo thấp hơn mục tiêu 6,5% trong năm nay, nhưng để đạt được mức này là phải sự nỗ lực rất lớn, đòi hỏi sự quyết liệt hơn nữa của cả hệ thống chính trị và cả địa phương.
Tăng trưởng thấp nhưng ấn tượng so với bối cảnh thế giới
Nếu GDP năm nay đạt 3,5-4% thì trong 2 năm liên tiếp, Việt Nam không hoàn thành kế hoạch tăng trưởng, không đạt được mục tiêu chung của kế hoạch 5 năm 2021-2025. Năm ngoái GDP tăng trưởng 2,92%.
Theo dự báo, xuất khẩu năm nay của Việt Nam có thể tăng 10%, thu ngân sách vượt dự toán. “Tăng trưởng sẽ thấp nhưng là khá ấn tượng trong bối cảnh thế giới hiện nay”, ông Dũng chia sẻ.
Theo người đứng đầu ngành KHĐT, giãn cách xã hội ảnh hưởng lớn đến sản xuất, kinh doanh, tình hình lao động - việc làm. Trong khi đó, nguồn lực hỗ trợ cho công tác chống dịch lớn, ảnh hưởng đến thu - chi ngân sách. Dịch cũng ảnh hưởng đến tình hình thành lập doanh nghiệp, thu hút FDI.
Nói về năm 2022, Bộ trưởng Dũng cho biết đây sẽ là thời điểm có nhiều yếu tố mới, vừa là thời cơ, vừa là thách thức. Khả năng dịch bệnh còn kéo dài, phức tạp, khó lường, nhiều nước trên thế giới chấp nhận sống chung với dịch bệnh.
Ông kể lại chuyến công tác châu Âu vừa qua cùng Chủ tịch Quốc hội cho thấy các nước EU đã từng bước mở cửa trở lại, có nước mở nhanh, có nước mở sớm.
Khi tỷ lệ tiêm chủng cao, các nước mở cửa nhưng kết hợp các biện pháp phòng chống dịch. “Nếu cứ phong tỏa, giãn cách sẽ để lại hậu quả rất nặng nề, không chỉ vấn đề kinh tế mà còn xã hội”, ông nói.
Ngoài ra, ông Dũng cho biết một điểm sáng là kinh tế thế giới sẽ dần phục hồi trong năm 2022. Tuy nhiên, đà phục hồi chậm hơn dự báo trước đây và không đồng đều giữa các nước. Nước nào có độ phủ tiêm chủng lớn và nhanh thì có thể mở cửa sớm và có thể phục hồi.
Trật tự thương mại, cơ cấu đầu tư chắc chắn có sự thay đổi và chuyển dịch, kể cả chuỗi sản xuất và cung ứng, tác động đến Việt Nam. “Cần xác định những cơ hội để tận dụng, và hạn chế rủi ro”, ông nhận định.
Địa phương nên thân thiện, đồng hành cùng doanh nghiệp
Từ những phân tích trên, Bộ trưởng KHĐT cho biết các cơ quan phân tích và dự báo tốc độ tăng trưởng GDP năm 2022 đạt khoảng 6-6,5%. Bộ đang nghiên cứu, xây dựng để chuẩn bị trình các cơ quan liên quan.
Với năm sau, ông cho rằng vẫn phải bám sát kế hoạch dài hạn nhưng cũng phải kiểm soát dịch bệnh, không thể để dịch bùng phát mạnh trở lại. Cần cơ cấu lại nền kinh tế, để nâng cao sức chống chịu, tính tự chủ, thích ứng với mọi tình huống có thể xảy ra.
“Thế giới thay đổi rất nhanh, nếu không xây dựng nền kinh tế có tính tự chủ và thích ứng thì chúng ta sẽ bị động bất ngờ. Ví dụ như dịch bệnh có thể diễn biến kéo dài, chưa nói đến đối mặt với thiên tai”, ông Dũng nhấn mạnh.
Hiện tại, Bộ KHĐT đang xây dựng đề án một đề án xây dựng nền kinh tế tự chủ. Người đứng đầu ngành KHĐT cho rằng các địa phương cần tận dụng, bắt kịp đà phục hồi của những nền kinh tế lớn, có ảnh hưởng lớn đến kinh tế Việt Nam. Cơ cấu lại nhanh nền kinh tế, tiếp tục thực hiện tốt 3 đột phá chiến lược, thêm yếu tố đổi mới sáng tạo và phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng góp ý với một số địa phương tăng trưởng cao nhưng vẫn phụ thuộc nhiều vào các doanh nghiệp FDI như Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Phòng, Quảng Ninh… Ông cho rằng không thể dựa vào 1-2 doanh nghiệp lớn, mà cần thận trọng về vấn đề này.
Các địa phương có thể duy trì các nhà đầu tư chiến lược, nhưng cũng phải đa dạng các lĩnh vực đầu tư và nhà đầu tư, không chỉ tập trung vào một nhà đầu tư, một ngành, một lĩnh vực riêng lẻ.
Các ngành này dù là công nghệ cao nhưng giá trị gia tăng vẫn thấp, chủ yếu tận dụng giá rẻ và lợi thế so sánh của Việt Nam, chứ không nhiều dự án tạo ra giá trị gia tăng cao. Ông cũng thông tin Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 105 để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh trong lúc khó khăn của dịch bệnh như hiện nay, thái độ của chính quyền địa phương với doanh nghiệp là quan trọng quan trọng hơn cả những hỗ trợ nêu trên.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị các địa phương đảm bảo tính thân thiện, đồng hành, sẵn tháo gỡ, lắng nghe doanh nghiệp, chứ không phải chỉ là những chỉ thị hành chính, nhũng nhiễu, gây khó khăn.
“Xây dựng niềm tin cho doanh nghiệp và xã hội là điều quan trọng nhất lúc này, nếu mất niềm tin thì không doanh nghiệp nào dám về địa làm ăn nữa. Đây chính là xúc tiến đầu tư tại chỗ”, ông nói.